Gnojówka, fekalia, torf

Gnojówka jest nawozem organicznym zawierającym łatwo przyswa­jalne składniki pokarmowe, głównie azot, wymaga jednak zastosowa­nia dodatkowego nawożenia potasem i fosforem. Panuje też opinia, że gnojówka sprzyja występowaniu raka u odmian jabłoni podatnych na tę chorobę. Nie zaleca się również nawozić gnojówką czereśni i wiśni, gdyż wtedy gumują, ani młodych drzew o silnym wzroście, gdyż opóźnia ich owocowanie i czyni tkanki podatnymi na mróz. Może być natomiast stosowana do nawożenia grusz, śliw i krzewów jagodowych. Dla uniknięcia uszkodzeń korzeni należy gnojówkę rozcieńczać wodą w stosunku 1 : 3, a nawet 1 : 4. Wartość nawozową gnojówki można zwię­kszyć dodając do 1 m³ po 5 kg superfosfatu i soli potasowej. Na 1 ar pola przeznacza się 200—300 1 rozcieńczonej gnojówki, a na 1 drzewko 2—5 wiader. Najlepiej stosować gnojówkę w okresie kwitnienia roślin sa­downiczych, a po jej rozlaniu rolę zabronować. Fekalia są silnie działającym nawozem azotowym (około 1% N), za­wierają jednak dużo związków sodu, które powodują zlewność i zasko­rupianie się gleby. Najlepiej jest kompostować fekalia z torfem. Na ogół są one rzadko stosowane w sadownictwie. Torf jest jeszcze mało wykorzystywany w sadownictwie jako nawóz. Do tego celu nadaje się torf niski o odczynie obojętnym, a więc nie zakwaszający gleby. Zawiera on około 2°/o azotu. Torf jednak wolno ulega mineralizacji i dlatego jego działanie nie jest szybkie. Wnosi on do gleby dużo masy organicznej, stanowiąc źródło próchnicy. Inny sposób wykorzystania torfu niskiego lub wysokiego polega na jego uprzednim kompostowaniu (np. z fekaliami) lub użyciu na ściółkę w oborze. Wysokość dawek torfu wynosi 30—40 t/ha, zależnie od typu gleby. Po rozrzuceniu torfu należy wymieszać go z glebą broną zwykłą lub talerzową. Nawozy zielone stanowią w sadach rośliny okrywowe przyorywane wiosną. Według niektórych autorów przyorane rośliny motylkowe dostar­czają glebie 60—100 kg azotu, 40—160 kg potasu, 30—60 kg fosforu i 60— 140 kg wapnia na 1 ha. Wartość nawozowa roślin okrywowych zależy, oczywiście, od składu gatunkowego wysiewanej mieszanki.